Tác giả: Trang Tu

Thể loại: Truyện Ngắn

Giới thiệu:

Nam Hoa Kinh
Nếu nói đến thế giới quan, nhân sinh quan, thì đây có thể xem là đầu mối giường cột cho mọi tư tưởng của Trang. Trích lời giải của Lâm Tây Trọng: Các lời nói cho rõ đạo, đều có phải, trái, ấy là vật luận. Tề là san bằng. Vật luận không bằng nhau, đều bắt đầu từ tấm lòng ai nấy đều tự vì mình. Thế nhưng có lòng thì có biết, có biết lại để làm hại lòng mình, mà rút lại không thêm, bớt gì cho số của đạo, chỉ thêm phân vân mà thôi. Cho nên muốn san bằng vật luận, tất phải khéo dùng cái biết của mình. Kẻ khéo dùng cái biết của mình, tức là kẻ dừng ở chỗ không biết.
Có 2 hình ảnh, cụm từ Trang dùng để làm rõ tư tưởng của thiên này:
Một là, Trang nói về sáo đất, sáo người, sáo trời
Hai là, Trang nói về cái biết rất mực của người xưa
Gió mát thì tiếng hoạ nhỏ… Gió táp thì tiếng hoạ to… Gió mạnh qua rồi thì các lỗ đều trống rỗng…, ấy là sáo đất. Ống trúc là sáo người. Thế còn sáo trời? Trí lớn nhàn nhàn! Trí nhỏ lan man! Lời lớn ầm ầm! Lời nhỏ lâm râm! Kìa gió thổi nên muôn tiếng không giống nhau. Nhưng mà khiến cho nó tự thôi đi hoặc tự nó gào lên, ấy là ai? Người đời không biết ấy là ai, không biết nó từ đâu. Mỗi khi mừng, giận, thương, vui, lo toan, than thở, sậm sột, ngông càn, cảnh vẻ con người chỉ biết phản ứng theo nó, chạy theo nó. Con người đánh mất mình trong phải trái đúng sai, nhưng không biết nó từ đâu.
Về cái biết rất mực: Người đời xưa, trí của họ đã tới được chỗ rất mực. Đến đâu là rất mực? Có người cho rằng bắt đầu chưa hề có vật gì, thế là rất mực rồi?… Thứ nữa cho là có vật rồi, nhưng bắt đầu chưa từng có đối phương. Thứ nữa cho là có đối phương, nhưng bắt đầu chưa từng có phải, trái. Phải, trái mà rõ rệt, ấy đạo sở dĩ hỏng vì thế. Đạo vì thế hỏng, ham mê vì thế gây nên. Trang viết ra điều này cách đây hơn 2000 năm. 2000 năm sau, người đời nay vẫn ham mê lấy phải trái, đúng sai ra dạy nhau, lấy đạo đức ra để xa cách nhau, hoặc để huyễn hoặc bản thân mình. Với Trang, kẻ mạnh thì không cần đánh để thấy mạnh; người đẹp không cần khen mới thấy đẹp; chân lí nói ra là nghe được ngay. Lẽ phải nói ra mà còn cần tranh biện thiệt hơn thì tốt nhất là không nên nói. Kẻ biết rất mực thì cần biết dừng ở chỗ không biết....