Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư

Thể loại: Truyện Ngắn

Giới thiệu:

Sông Dài Con Cá Lội Đâu
Lần nào về, bông súng cũng trổ hoa đầm đìa xóm Phố. Bông nở xòe kín mặt nước hố bom, ao làng, mé kinh. Dì Diệu nắm tay con Quỳnh, con gái nhỏ của dì Đào, đứng bên đường tim đau rưng rức, có phải tại mấy cái bông súng kia mà mình nhớ xóm Phố đau thương này không. Hay là tại hết thảy cây cỏ lá hoa, mái nhà nhang khói tỏa, lối xóm đầy bông dâm bụt đỏ, hết thảy hình ảnh đó đều cứa xót lòng dì.
Xóm Phố giỗ hội vào ngày mười chín tháng bảy ta, ngày mà ba mươi bốn năm trước, B52 của giặc bỏ bom rải thảm xuống cái xóm chưa đầy năm mươi nóc gia này. Chỉ có những người tản cư ra chợ, đám thanh niên vô du kích ém trong đám lá bạt ngàn là còn sống sót. Ở xóm Phố bây giờ toàn là một lứa tuổi với dì Diệu. Gặp nhau khum khum bàn tay che nắng cho đỡ chói hỏi coi phải anh Năm, anh Bảy không, sao mà già quá vậy nè. Họ mới hỏi lại:
- Vậy chớ cô Diệu có còn trẻ đâu.
Ừ, có còn trẻ đâu, dì Diệu năm nay đã sáu mươi chín tuổi rồi, tóc đã ngã màu khô quánh của đất mà tóc vẫn dài, mỏng tanh bới gọn như củ tỏi. Dì Diệu rời xóm Phố lên giúp việc nhà dì Đào đã ba mươi bảy năm, chính vì vậy mà dì còn sống sót. Nhớ quê thì hơn hết thảy người ta, ngày nào cũng nhớ nhưng mỗi năm dì chỉ về một lần, là lần đám giỗ cả nhà dì cũng là giỗ hội xóm Phố, còn đám giỗ ba dì, dì Đào cho phép làm ở nhà, bữa giỗ đơn sơ, dì Diệu ngồi khóc lặng. Đám trẻ nhà dì Đào vẫn thường nghĩ, tại sao tụi nó cũng mất cha mà không đau đớn, ray rứt như dì Diệu. Dì Diệu không có chồng, đám trẻ cũng không nghe nói là đã thương ai. Coi lại cái tướng nhỏ thó quắt queo khô héo của dì chắc là chưa bao giờ dì yêu, vì tình yêu nuôi sống người ta mãnh liệt lắm. Năm nào cũng vậy, giao mùa dì Diệu là người hay trước nhất, khi cả nhà thức dậy, dì Húa bảo gió bấc về rồi, về lúc dì quét lá ngoài sân. Gió về là mùa Tết về, mùa cưới về. Dì Đào chép miệng, năm nào má cũng hứng nước mưa đầy mấy cái mái để coi có xài đám gã con chị con em không mà chờ hoài không thấy. Quỳnh là đứa cắc cớ, Tụi con thì chắc còn lâu, hay là năm nay gã chồng cho dì Diệu nghen, má, chớ để gió này, dì Diệu lạnh chịu gì thấu.
Hồi còn trẻ, chọc ghẹo là do thành ý, nhưng chọc hoài mà dì Diệu vẫn chưa lấy chồng, mỗi...